M.Uysal
Şükür kelimesi Türkçe değil.
Teşekkür kelimesi Arapçadan Farsçaya oradan da Türkçeye geçti, kökeni “Şükür” kelimesi…
Her neyse anlamlarına bakalım şimdi de.
Teşekkür: İsim, Arapça. Yapılan bir iyiliğe karşı duyulan kıvanç ve gönül borcunu anlatma. (TDK)
Şükür: şükür -isim Arapça 1. isim Tanrı'ya duyulan minneti dile getirme. 2. Mutlu bir olay veya durumdan, yapılan bir iyilikten duyulan hoşnutluğu bildirme. (TDK)
Arapça şkr kökünden gelen şukr شكر "teşekkür etme, minnet duyma, övme, yüceltme" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça şakara شكر "minnet duydu, şükretti" fiilinin masdarıdır.
Görüldüğü üzere Araplar Allah’a rahatça şükrediyorlar. Dilleri Arapça ve Kur’an onların diliyle indiği için Kur’an’da onlara emredileni rahatça yapıyorlar. Örneğin: لَوْ نَشَٓاءُ جَعَلْنَاهُ اُجَاجاً فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ Vakıa 70. Ayette “Dileseydik onu tuzlu yapardık. Şükretmeniz gerekmez mi?” diye yazılıdır. Onlar da şükrederler. Burada dikkat çeken şey şu: Şükür kelimesi sanki Türkçe bir kelimeymiş gibi aynen bırakılıyor meallerde ve tefsirlerde. Aynı şey şefaat kelimesi için de yapılıyor. Daha epey kelime var bu durumda olan. Arkadaşlar itiraz ediyorlar, bu kelimeler zaten Türkçe içinde erimiş ve anlaşılıyor. Yapmayın! Hanginiz bir arkadaşınıza bir şey karşılığında “Şükran, şükürler olsun, vb.” ifadeleri kullandınız? Şükür kelimesi bize, dini literatüre ait ıstılahi bir kavram olarak geçmiş. Bu bir kavram…
Peki, benim derdim nedir?
Derdime geçmeden önce birkaç şeye daha bakalım.
Türkçede “Teşekkür” ifade eden bir kelime yok galiba. Eski atalarımıza ait ve artık kullanmadığımız bazı kelimeler var fakat onları telaffuz bile edemiyoruz. Sağ ol, deriz mesela. Yahut buna benzer kelime grupları vardır. Tek bir kelime arıyorum. Yok. Evet, bu kısımda net olarak söyleyebilirim ki, “Teşekkür” kelimesi gayet Türkçedir ve hayatın tam ortasında kullanılmaktadır. Bu kelime ile biz minnet belirtiriz, gönül borcumuzu eda ederiz, hoşnutluğumuzu ifade ederiz. Tam olarak böyledir. En küçüğümüzden en büyüğümüze ne söylediğimizi anlarız.
Derdim şu: Biz Allah’a şükrederken dini bir ıstılah olarak bunu yapıyoruz ve anlamı kaçırıyoruz. Yeni nesillerde bu anlam artık yok. Samimiyet, yerini dini ıstılaha bırakıyor ve Allah ile insan arasındaki o samimi bağ yok oluyor. İnsan, karşısındaki insandan gördüğü en ufak bir iyiliğe bile teşekkür ediyor ve bunu içtenlikle yapıyor. Sağ ol, diyor. Bunu gönülden yapıyor. Ama iş Allah ile olan ilişkiye gelince şükür için özel bir şeyler bekliyor. Ya bir ibadeti, ya bir ritüeli yahut büyük bir nimeti…
Ezberim kuvvetli değildir o yüzden yemek duası da ezberimde değil. Görev bana düştüğü zamanlarda hep o anın gereğine göre kafamdan bir şeyler söylerim ve Allah’a teşekkür ederim nimetleri için. Evet, Allah’a teşekkür ederim. Bu çok dikkat çekici geliyor insanlara. Çok zaman acayip bakışlara maruz kaldım. Bir keresinde değerli bir hocam uyardı: Teşekkür astlara edilir, dedi. Düşündüm, doğru bürokratik işlemlerde öyle. Halk arasında öyle değil. Üstelik Araplar bu durumda nasıl ast üst ilişkisi kuracaklar Allah ile zira, başka kelimeleri yok. Hamd, kelimesine hiç girmiyorum zira o apayrıdır ve “Hamd sadece Allah’a mahsustur.” Müslüman bir Amerikalı nasıl şükredecek Allah’a? Arapçaya dili dönmek zorunda değil, “Thank you” dese yetmez mi minnetini ifade etmeye? Teşekkür ise yine Allah’ın bizden istediği bir şeydir. Örneğin, güzel bir şeyle karşılaştığımda, ta gönülden, samimi bir şekilde “Sağ ol Allah’ım!” diyorum. Bu, çok büyük bir kıpırtı yapıyor kalbimde. Elbette biliyorum, sağ ve salim olmak insana hastır. Mesele şu ki, teşekkür ettiğim zaman tam olarak minnetimi ifade edebiliyorum ama şükrettiğim zaman bunu bir alışkanlık ve zoraki bir görev olarak yapıyorum. Kalbim bunu net bir şekilde ayırıyor.
Tamam, zorlamayacağım. Şükretmek ayrı bir yere sahip olabilir sizde. Sizden ricam şu: Allah’a teşekkür edenlere tuhaf bakmayın ve çocuklarınıza çok basit şeyler için bile teşekkür etmeyi öğretirken samimi bir şekilde, ilk teşekkürü Allah’a etmesini de öğretin. Zaten şükretmeyi her yerden öğrenecek.
Hayatınıza dikkat edin, en çok teşekkür mü ediyorsunuz, şükür mü ediyorsunuz? Ben bu iki kelime arasında kalmıyorum, sadece teşekkür ediyorum Allah’a da insanlara da.
Mülk 23 “Ne kadar az teşekkür ediyorsunuz!”
__________________________
Kur'an'da Arapça kelime araması yapıldı bakınız: http://www.kuranmeali.com/arapcaara.asp?kelime=شكر
Kur'an'da Türkçe arama yapıldı bakınız: http://www.kuranmeali.com/arama.asp?kelime=şükr&meal=diyanetvakfi&sure=hepsi&Stype=AllWords&bul=B+U+L+%21
